Banje
Uz Tisu, na severoistoku Bačke, 15 kilometara od srpsko-mađarske granice, nalazi se Kanjiža, na mađarskom Magyarkanizsa, oaza koja na jednom mestu objedinjuje odmor, rekreaciju, zabavu i rehabilitaciju. Udaljena je 40 km od Subotice, 120 km od Novog Sada i 200 km od Beograda. Do ove banje koja “pliva” na termo-mineralnoj vodi akumuliranoj u sedimentima nekadašnjeg okeana Paratetisa, preteči Panonskog mora, može se doći autoputem Beograd-Novi Sad-Subotica-Horgoš i železnicom Beograd-Subotica.
Istorija Kanjiže stara je bezmalo deset vekova. Po svojoj arhitekturi Kanjiža ima odlike pravog srednjoevropskog gradića, sa jasnim uticajima baroknog i secesijskog stila. Pleni svojom urednošću i čistim ulicama i trgovima. Celim svojim bićem, a pre svega prekrasnim šetalištem, okrenuta je prema reci Tisi (rečni prelaz kod Kanjiže pominje još davne 1093. godine) na kojoj je izgrađen savremen pristan za luksuzne brodove koji krstare rekama.
Mnogi od posetilaca Kanjižu nazivaju “Gradom tišine i zdravlja”. Ali i turizma jer se ovde na obali reke Tise, u parkovima i drugim prostorima organizuju brojne kulturne i zabavno-rekreativne manifestacije. Po rečima Ljubinke Maksimović Talaji, direktorke Turističke organizacije Kanjiže, “Preko cele godine se održavaju međunarodne manifestacije poput Festivala cvetanja reke Tise, dečjih i modernih plesova, džeza, ribolova, atletski i plivački maraton, kajakaška regata, umetničke kolonije i druge”. Na obali reke Tise, za koju se pretpostavlja da je u njenim dubinama sahranjen hunski vojskovođa Atila “bič božiji”, nalazi se specijalna staza “Tiski cvet” koja se prostire duž dela reke na kome u junu mesecu “Tisa cveta”. Sama reka pogodna je za sportove na vodi i pecanje (julska manifestacija “pecanje na soma na bućku” jedna je od najpopularnijih). Za turiste je opremljen i savremen auto kamp u čijoj blizini je otvoren i prvi informacioni punkt nautičkog turizma.
Za Tisu je vezan i prirodni fenomen. U periodu između 6. i 26. juna, samo nekoliko dana, i samo na nekoliko sati Tisa “procveta”. Na šetališnoj stazi “Tiski cvet”, na 150-om kilometru obale reke Tise, na izlazu iz Kanjiže prema Horgošu (blizu šljunkare), negde pred smiraj dana, iz dubine reke Tise započinje neobičan svadbeni ples. Insekt “Tiski cvet” ili Palngenia longicauda, u svom ritualu ljubavne igre se roji, razvije, posle nekoliko minuta poleti
iznad vode da bi kratkotrajnim letenjem, posle parenja, još do zalaska sunca, završio svoj život. Ovaj jedinstveni događaj koji se, osim na reci Tisi u Severnom Banatu i Potisju, odvija još samo u Velikoj žutoj reci u Kini, prati na hiljade turista iz Srbije i Evrope sa čamaca ili sa kopna.
Banja je zvanično osnovana 1913. godine nakon godina izviranja tople, žučkaste, mineralne vode iz brojnih “čudotvornih” bunara, kada je čuveni industrijalac Herman Grinfeld sagradio i prvo banjsko lečelište. U njoj se i danas čuvaju flaše od pola i jednog litra sa etiketom “Voda čudotvornog bunara – Stara Kanjiža”
U međuvremenu otkriveni su i novi izvori te se danas, uz nadzor lekara, u termomineralnim vodama čija se temperature kreću od 51°C-72°C, odvija rehabilitacija. Vode sadrže natrijum, jod, brom, hidrokarbonate i sulfide.
U lečenju se koristi i lekovito blato-peloid. Najdominantniji turistički objekat je Zavod za specijalizovanu rehabilitaciju, kako se zvanično naziva Banja Kanjiža, smešten u velikom parku, na nadmorskoj visini od 87 metara. Ovde se leče: reumatska obolenje, stanja nakon povreda koštano-zglobnog aparata, povrede perifernog nervnog sistema, stanja postoperativne ortopedije i oštećenja centralnog nervnog sistema. Primenjuju se i hidro, peloido, elektro i kinezi terapija, kao i inhalacije, ručna masaža i akupunktura. Opremljen je najsavremenijim uređajima za fizikalnu medicinu i medicinsku rehabilitaciju namenjenu kako onima kojima koji dolaze preventivno koristeći razne anti-stres, spa i sportske programe, tako i onima kojima je potrebna rehabilitacija.
Pored Zavoda za specijalizovanu rehabilitaciju “Kanjiža”- hoteli “Aquamarin” i “Abela”, može se odsesti i u hotelima “Aqua Panon” i “Lupus” koji, zahvaljujući ”toploj” vezi sa zavodom ”Banja Kanjiža”, pružaju mogućnost korišćenja bazena, rehabilitacije, rekreacije i medicinske kontrole.
Gostima je na raspolaganju i kvalitetan privatani smeštaj u objektima poput pansiona “Family”, “Vanesa” i drugih.
Obližnja lovišta pružaju mogućnost za lov na nisku i visoku divljač. Iz Kanjiže se organizuju izleti do Subotice, jezera Palić i ergele “Zobnatica”.
Intersantni su i Totovo selo, salaši Đorđević kod Palića i Kucora kod Horgoša. Blizina Segedina u Mađarskoj i spa centra Morahalom upotpunjuju doživljaj.
