SOLUN
UZBUDLJIV, NEOBIČAN,
AMBICIOZAN
Solun (Thessaloniki, Thessalonica) je jedan od najstarijih gradova Evrope, drugi po veličini u Grčkoj i glavni grad najvećeg nacionalnog regiona – Centralne Makedonije. Posle Atine, najveći je, najživlji, najneobičniji, najuzbudljiviji i najambiciozniji grad Grčke koji je uhvatio korak sa svetskim metropolama, a 1997. godine bio je proglašen i za Evopsku prestonicu kulture. Za brojne turiste Solun je destinacija koja nudi turistički luksuz i kompletnu ponudu, od kvalitetnih muzeja, koncerata i manifestacija, dobrog šopinga, preko šarenila svoje nadaleko čuvene pijace i raznovrsne hrane, do bogatog noćnog života, naročito u letnjem periodu.
Solun, smešten između zaliva Termaikos i planine Hortiatis, nadomak ušća reka Galikos i Axios, pun je kulturno-istorijskih spomenika, odličnih muzeja, lepih građevina, udobnih hotela i brojnih restorana. Veoma lako se upoznaje kroz najraznovrsnije mirise, ukuse, zvuke, arhitekturu, svetlost, ljude. Solun je udoban grad za turiste, one koji ga doživljavaju sa vizantijskih zidina koje ga opasuju, ili one koji šetaju kroz gustu mrežu ulica, trgova, terasa, crkava, ruševina, spuštajući se, ševrdajući, ka promenadi uz more do luke.
Istorija Soluna je uzburkana, kao i more koje ga zapljuskuje. Kroz njega su prošli razni narodi i ostavili svoje tragove i običaje. Sam grad je osnovan oko 315. godine pre nove ere. Osnovao ga je Kassandros, makedonski kralj, i nazvao po svojoj voljenoj ženi Thessaloniki, ćerki Filipa Makedonskog i polusestri Aleksandra Velikog. Vremenom se razvio u važno trgovinsko središte na Via Egnatia ruti, povezujući Evropu i Aziju.
Za Srbe je Solun posebno značajan i kao mesto uspomena na najslavnije stranice nacionalne istorije. Zejtinlik, groblje savezničkih vojnika Prvog svetskog rata gde je sahranjeno preko dve hiljade srpskih boraca, veoma je posećeno, a dirljive zabeleške i pokloni pokazuju da je odnos sa dalekom prošlošću živ i slojevit.
Solun je danas i univerzitetski grad, napredna luka, industrijska i privredna destinacija sa čuvenim EXPO centrom kojim dominira OTE tower, jedan od simbola grada, kulturni centar koji se ponosi najvažnijim filmskim festivalom u regionu, umetničkim bijenalom i letnjim festivalom. Solun je grad u neprestanom pokretu u kome je i čuvena šoping ulica Egnatia koja, ne samo da je najveća i najduža, već je i deo drevnog rimskog druma Via Egnatia koji je spajao Carigrad i luku Drač. Kada je šoping u pitanju, nikako ne treba preskočiti ni ulice Ernou i Tsimiski. Ima se šta i videti i kupiti. Posebna priča je živopisna pijaca, jedna od najčuvenijih u Evropi, sa raznovrsnom ponudom začina, sveđeg i ušećeronog voća, ribe, mesa i svakojake robe. U večernjim satima pretvara se u četvrt boemskih kafana sa autentičnom grčkom muzikom, hranom poput “kukureka”, “jagnjećih kotleta”, “suvlakija” ili “girosa”, koje prati vino “Retsina”.
Turistički doživljaj Soluna u potpunosti je u skladu sa sloganom Turističke organizacije ovog grada – “Mnoge priče, jedno srce”. On u potpunosti ispunjava i, u svakom smislu te reči, ma odakle krenuli, Solun je tako blizu.
Bela kula je za mnoge najznačajniji simbol Soluna. Sagradio ju je 1530. godine turski sultan Sulejman Veličanstveni da bi čuvala istočne zidine grada. Danas je u njoj Vizantijski muzej koji je 2005. godine izabran za najbolji u Evropi. U blizini je i izvanredan Gradski Arheološki muzej koji poseduje veliku kolekciju vrednih eksponata, uključujući i dragocenost kao što je grobnica Filipa Makedonskog (otkrivena u Vergini 1977. godine).
Galerijev Luk, poznatiji kao Kamara, uz Belu kulu, jedna je od najpoznatijih solunskih znamenitosti. Smešten na ulici Egnatia, u samom centru grada, izgrađen je 306. godine pre nove ere u čast rimskog cara Galerija, povodom njegovog trijumfalnog povratka u Solun nakon pobede nad Persijancima. Ano Poli ili Gornji grad je ono što je ostalo od Otomanskog Soluna. Nalazi se na UNESCO listi kulturne baštine a pod zaštitom je i države kao podsećanje na tradicionalni izgled grada.
Crkva Agios Dimitrios je najvažnija crkva Soluna. Smeštena iznad ostataka Agore i Rimskog foruma, ima kapelu, muzej i podzemne katakombe koje uključuju zatvorsku ćeliju Svetog Dimitrija, sveca – zaštitnika grada. Iako je tokom vekova pretrpila mnoga razaranja i restauracije, Crkva Svetog Dimitrija je zadržala autentični stil i duh arhitekture svog vremena.
U njemu se čuva relikvija ‘ mošti ovog sveca čudotvorca koji je rođen u Solunu, a umro je u Sirmiumu u Srbiji, današnjoj Sremskoj Mitrovici.
Od crkve Svetog Dimitrija put se spušta ka trgu Dikastrion kojim dominira Elefterios Venizelos u obliku kamene statue.
Za upoznavanje Soluna nezaobilazna je upečatljiva rotonda Svetog Đorđa, zdanje izgrađeno oko 400. godine nove ere, koju krase neki od najlepših mozaika ranog hrišćanstva.
U samom Solunu postoji i nekoliko crkava koje se ubrajaju među najlepše u vizantijskom svetu: Sveta Sofija, Dvanaest apostola, crkva Proroka Elije, Sveti Pantelejmon i druge. Komplikovani odnosi Grčke i Turske doveli su do toga da su iz vremena dugovekovne turske vladavine u Solunu još jedino vidljivi jedna džamija, nekoliko hamama i bazara u dosta lošem stanju, kao i mesto gde je rođen tvorac moderne Turske – Kemal Ataturk.