Od ušća Velike Morave u Dunav, kod Kostolca (pogon termoelektrane “Kostolac”), 100 kilometara jugoistočno od Beograda, na 450 hektara površine, prostire se arheološki lokalitet Viminacijum, najveće i najvažnije rimsko naselje u istočnoj Srbiji koje je, za vreme cara Hadrijana, bilo centar Gornje Mezije (Moesia Superior). Nastao je polovinom I veka nove ere na teritoriji keltskog plemena Skordiska.
Ovaj kastrum na obali Mlave osnovala je VII Klaudijeva legija i u njemu je ostala sve do kraja antike. Tokom svoje istorije Viminacijum se razvio u najznačajniji vojno-politički, ekonomski i kulturni centar te je odigrao presudnu ulogu u događajima značajnim za opstanak Carstva: bio je sabirna baza rimskih trupa u Trajanovim ratovima protiv Dačana, pod Hadrijanom dobija privilegovan status, u III veku, u vreme Septimija Severa, doživljava vrhunski procvat, za vreme Gordijana III stiče pravo kovanja novca, u IV veku postaje episkopsko sedište.
Na mestu ovog prvog arheološkog parka u Srbiji, pre 18 vekova, prostirao se grad sa popločanim ulicama, vilama, kasnoantičkim bazilikama, kupatilima, vodovodom, kanalizacijom i kamenim palatama sa centralnim grejanjem, poljoprivrednim imanjima i putevima koji su povezivali Viminacijum sa ostalim gradovima. U njemu se 249. godine odmetnik Pakacijan proglasio za cara i uspostavio prestonicu. Početkom 5. veka Viminacijum su do temelja razorili Huni te, budući da je prošao kao Pompeji, nazvan je “Balkanski Pompeji”. Obnovio ga je car Justinijan.
Budući da se Viminacijum nalazi na prostoru napredovanja površinskog kopa “Drmno” ulažu se napori da se što više sačuva svedočanstva toga vremena.Do sada je otkriveno 13.000 grobnica, što je svetski rekord za jedan lokalitet. U muzeju obližnjeg grada Požarevca, nalaze se brojni predmeti sa ovog lokaliteta, nadgrobni spomenici, unikatni grb Viminacijuma sa boginjom koja zaštitnički stavlja ruke na glave bika i lava kao i preko 200 varijanti rimskog novca sa likovima 14 vladara.
Ova izuzetna turistička atrakcija nalazi se u programima brojnih turoperatora a spada u obaveznu destinaciju turističkih grupa koje plove Dunavom kroz srbiju na putu od Beča do Konstance.
www.viminacium.org.rs