Turističke destinacije
ŠUMADIJE
Najveći grad Šumadije, Kragujevac, koji se prvi put pod sadašnjim nazivom pominje 1476. godine, nalazi se u središnjem delu Srbije, ušuškan u dolini reke Lepenice, između obronaka Gledićkih planina, Rudnika i Crnog vrha. 120 km je udaljen od Beograda, ako se ide preko Topole, ili 140 km ako se ide autoputem i skrene kod Batočine. Drumskim putem je dobro povezan sa skoro svim mestima u Srbiji, a železnicom i sa Budimpeštom, Solunom i Barom. Prva prestonica moderne Srbije i začetnik njene industrijalizacije (prvo se razvila fabrika oružja a potom otpočinje i proizvodnja automobila i kamiona), Kragujevac je danas četvrti grad po velični u Srbiji, i predstavlja privredni, zdravstveni i kulturno – prosvetni centar Šumadije i Pomoravlja.
Kragujevac, koji je Čeh Konstantin Jireček, pisac “Istorije Srba”, 1874. godine opisao rečima: “Beograd je Evropa, ali ako hoćete da vidite pravo srpsko mesto, idite da vidite Kragujevac”, grad je bogate istorije. Ime je dobio najverovatnije po ptici ‘kraguj’ koja je sve do početka 19.veka naseljavala šume u ovim krajevima. Njen lik se danas nalazi i na grbu Grada. Jezgro iz vremena stare prestonice leži uz reku Lepenicu i priča priču o ovom gradu koji je u mnogo čemu prvi.
U okolini Kragujevca nalaze se srednjevekovni manastiri Voljavča, Blagoveštenje, Nikolje, Petkovica, Denkovac, Divostin (veruje se da je pored njega sahranjen jedan svetitelj i da voda koja ovde izvire isceljuje) i drugi, srednjevekovno utvrđenje Srebrnica, arheološka nalazišta, grad Borač i još mnogo toga.
Sliku grada upotpunjava i gradsko sajmište – “Šumadija sajam”, čijom se izgradnjom Kragujevac upisao na mapu sajamskih gradova i time stvorene pozicije za razvoj poslovnog, kongresnog i manifestacionog turizma.
Osnivanjem prve prestonice moderne srpske države (1818.) u Kragujevcu su nastale:
prva sudska ustanova (1820.), prvi srpski nacionalni program (1832. koji je bio osnovica za izradu “Načertanija” Ilije Garašanina ), prvo uspostavljanje diplomatskih odnosa između Srbije i Francuske (1829-34.), prvi trgovinski ugovor u Srbiji (1837.između Srbije i Velike Britanije)
prva galerijska i muzejska postavka (1823/24. na kneževom dvoru), kao i prva škola slikanja (1823/24., “malanja” ili “molovanja”)
prvi profesionalni orkestar – “Knjažesko serbska banda” (1831.), prvo pevačko društvo (1834.), prvi teatar (1835. pod upravom Joakima Vujića), prva škola igranja u Šumadiji (1904. otvorena u dvorani hotela ”Takovo”u Kragujevcu)
prve novine (1834. “Novine serbske”), prvi licej (1838. preteča Beogradskog univerziteta)
prvi bilijar (1822. na kneževom dvoru ), prva lutrija (1833.) i prvi fudbalski klub u Srbiji (1903. FK”Šumadija”)
prva časovničarska radnja (1835.), prvi izliveni topovi (1853.), prva električna centrala (1884.)
prvi javni slatkovodni Akvarijum u Srbiji (1999.), za sada i jedini
I još mnogo toga …
Stare armirano betonske mostove, prve te vrste u Srbiji, koji povezuju dve strane Lepenice, najveće reke u kragujevačkoj kotlini, duge oko 48 km.
Crkvu Svete Trojice sa starom Skupštinom u čijoj porti su proklamovane gotovo sve važne odluke za srpski narod, hatišerifi, ustavi, a tu je održana i Sretenjska skupština 1835. godine na kojoj je donet Prvi srpski Ustav
Muzej “Stara livnica”, smešten u autentičnoj zgradi livnice iz osamdesetih godina 19. veka, jednom od retkih sačuvanih primera industrijske arhitekture toga vremena, u kome je izložen program fabrike “Zastava oružje” kroz istoriju.
Spomenik Topolivcu, postavljen posle II svetskog rata
Konak kneza Mihaila iz 1860. godine u kome su danas smeštene izložbene postavke Narodnog muzeja
Amidžin konak iz 1818/19. godine, jedinu sačuvanu zgradu prvobitnog dvorskog kompleksa
Knjaževsko srpski teatar, nastao pod pokroviteljstvom Kneza Miloša, a upravom Joakima Vujića
Staro gradsko jezgro – “Milošev venac”, zaštićenu prostorno-kulturno-istorijsku celinu
Šumarice – Spomen park “Kragujevački oktobar”, simbol Kragujevca, podignut u znak sećanja na Kragujevčane ovde streljane u Drugom svetskom ratu.
Kragujevac raspolaže značajnim smeštajnim kapacitetima, koji obuhvataju preko 500 ležajeva u nekoliko hotela i pansiona (“Kragujevac”, “Zelengora”, “Šumarice”, “Stari grad”, “Royal”, “Ženeva”, “President”, “Radović”, “Merkur”, “Euro gaj” i drugi).
Smeštajnim kapacitetima u letnjem periodu raspolaže i Studentski centar sa oko 600 ležajeva, od kojih je 120 u renoviranom paviljonu “Sloboda”.
Turističku ponudu obogaćuju i brojni ugostiteljski objekti: restorani, kafei, noćni klubovi i diskoteke.
Knić – u srcu Gruže, pored jezera, nadomak grada Borača i crkve iz 15. veka, domaćin likovne Kolonije “Gružanska jesen”
Dulene – ispod planine Crni Vrh, pored reke Dulenke, u blizini manastira Raletinac, Sarinac i Denkovac
Kamenica – na obroncima Rudnika, blizu reke Gruže, nadomak manastira Vraćevšnica i Miloševe kuće
Stragari – na obroncima Rudnika, pored reka Jasenica i Srebrnica, banje Voljavče, srednjevekovnih manastira Petkovica, Blagoveštenje i Voljavča, kao i ostataka starog grada, nadomak jezera
Veliki Šenj – krševito, bogato izvorima tople vode, koju je koristio i kralj Milan Obrenović